Restauratie van monumenten: onzichtbaar repareren kan

Onze hulp wordt regelmatig ingeroepen bij de restauratie van monumenten. Zo ook bij de renovatie tot hotel van het monumentale, 18de eeuwse gebouw in Amsterdam waar voorheen de KAS Bank gevestigd was. Het geheel bestaat uit meerdere gebouwen en de natuurstenen gevels waren zwaar beschadigd. De vraag aan ons was: kunnen jullie het reinigen en repareren? In overleg met monumentenzorg en een kunsthistoricus kwamen we tot de beste aanpak: niet hakken, zoals dat veelal wel gebeurt bij de restauratie van monumenten, maar onzichtbaar repareren met behoud van de oorspronkelijke materialen. Hoe pakten we dat aan?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

We zien het veel gebeuren bij restauratie van monumenten: bij schade aan natuurstenen gevels worden de beschadigde stukken uit de gevel gehakt, om vervolgens nieuw natuursteen erin te plaatsen. Dan krijg je echter een lappendeken van kleuren en materialen op zo’n gevel. De gedachte is veelal dat repareren niet mogelijk is, maar dat is niet waar. Het is juist heel goed mogelijk. Zelfs bij ernstige schade.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Hele brokken natuursteen eruit?

Van ernstige schade was absoluut sprake bij deze gebouwen. Van een afstand stond de gevel er best goed bij, maar hij was in de loop der jaren wel helemaal zwart geworden. Toen we de gevel met stoom hadden gereinigd en op steigers van dichtbij inspecteerden bleek de schade echter heel erg.



Schade is op zich geen ongebruikelijke vondst bij de restauratie van monumenten, na verloop van tijd slijt, scheurt en veroudert zo’n gevel. Maar hier zouden we hele brokken natuursteen eruit kunnen scheuren. Daarbij waren in het verleden verkeerde reparaties uitgevoerd. Zoals het aanbrengen van reparatie mortels met samenstellingen die te dicht zijn, waardoor vocht wordt vastgehouden. 



Oorspronkelijke uitstraling behouden

Daadwerkelijk hele brokken natuursteen eruit hakken en vervangen door nieuw materiaal was niet iets dat wij wilden en ook monumentenzorg sprak zich hier zo over uit. Na overleg met een kunsthistoricus en monumentenzorg besloten we zo minimalistisch mogelijk te repareren. Alleen het ergste. En we zouden het vooral ook niet mooier maken, maar juist de oorspronkelijke uitstraling die zo kenmerkend was behouden, of beter gezegd: terugbrengen.

Geen lappendeken bij restauratie van monumenten

De grootste schade die was ontstaan kwam door scheuren in de natuurstenen blokken waaruit de gevel bestaat. Daardoor kan water die blokken binnendringen en dat veroorzaakt schade aan de verankering door corrosie. Er waren ook eerdere reparaties uitgevoerd met verkeerd materiaal. Deze waren los gekomen van de zandsteen en ook daardoor was water binnen gedrongen.

 

Dergelijke schade moet je van binnenuit repareren en dat doen we door allemaal kleine slangetjes in de gevel te brengen. Via die slangetjes spuiten we vervolgens speciale lijm in de scheuren. Daarna restaureren we de gevel door een natuurstenen reparatiemortel aan te brengen, die we ter plaatste mengen in de juiste kleur.

Het resultaat is dat je niets ziet van de reparaties. Waar bij vervanging een lappendeken van kleuren en materialen zou ontstaan, is de monumentale gevel nu echt weer in zijn oude staat hersteld.

Onzichtbaar repareren

We merken dat opdrachtgevers toch veelal weer verbaasd zijn over wat mogelijk is bij de restauratie van monumenten. We hebben methoden in ons pakket die bij velen onbekend zijn. Als anderen denken aan sloop, kunnen wij nog repareren en zelfs zonder dat je het daarna ziet.

Terug naar overzicht